OFİS ÇALIŞANLARINDA SIK GÖRÜLEN SAĞLIK SORUNLARI

Sağlık sorunlarının yapılan iş ile ilişkisi, uzun zamandır bilinen ve çağdaş iş sağlığı uygulamalarının temelini oluşturan bir konudur. İş yeri riskleri ile olan sıkı ilişkisi, sağlık sorunlarının farklı iş kollarında farklı sıklıklarla ortaya çıkması ile sonuçlanmaktadır. Ofis çalışanları için en iyi bilinen risk faktörleri ergonomik uygunsuzluklardır. Son yıllarda yapılan çalışmalar bu risk faktörlerinin yanı sıra; psikososyal risk faktörleri ve çalışma ortamının hava, su, titreşim, gürültü vb çevresel nedenlerle uygunsuzluğunun da çalışan sağlığı üzerinde oldukça güçlü etkileri olduğuna işaret etmektedir.

Ofis çalışanlarında sıklıkla görülen sağlık sorunları ve nedenleri şu şekilde sıralanabilir.

Kas İskelet Sistemi Hastalıkları

Şikayetlerin ortaya çıkışı benzer şekillerdedir. Kas ve tendonların; tekrarlanan yada ani hareketler, uygun olmayan duruş veya titreşim yoğun hareketler nedeni ile komşuluklarında bulunan sinir ve damarları olumsuz etkilemesi ile ortaya çıkmaktadır.

• Karpal Tünel Sendromu: El bileğinden geçen sinirin etkilenmesi sonucu parmaklarda ağrı, güçsüzlük, karıncalanma benzeri şikayetler ile kendini gösterir. Uygun olmayan şekillerde, klavye, telefon vb kontrol yüzeyleri ile uzun süre çalışanlarda görülebilmektedir.
• Bel ve Boyun Ağrısı: Gergin ve ağrılı bel, sırt ve boyun kasları ile karakterizedir. Özellikle boyun kaslarında kimi zaman nodüller mevcuttur. Uygun olmayan ekran, telefon,koltuk, masa, çalışma ortamı kullanımı benzeri nedenlerle ortaya çıkmaktadır.
• Başparmak, el bileği, omuz veya dirsekte tendon iltihaplanması: Kasların kemiklere bağlanmadan önce incelerek bağ halini aldıkları yapılar olan tendonların, tekrarlanan uygunsuz hareketler veya çarpma benzeri nedenlerle iltihaplanması sonucu ortaya çıkan şikayetlerdir. Ağrılı hareketler, bastırmakla hatta dokunmakla şiddetli ağrılar ile kişiye rahatsızlık verir.

Ofis ortamının ve yapılan işin ergonomik uygunsuzluğundan kaynaklanan bu sağlık sorunları; iyi bir çalışma ortamı düzenlemesi, çalışan eğitimi ve kişisel koruyucu donanım kullanılması ile engellenebilir.

Kalp ve Dolaşım Sistemi Hastalıkları

Hipertansiyon, kalp krizi, varis benzeri kalp ve damar hastalıklarının ofis ortamıyla doğrudan mesleki ilişkisi olmasa da özellikle iç ortam kalitesini (indoor environmental quality) oluşturan alt başlıklarda (hava, su, titreşim, gürültü, ısı, aydınlık vb) ortaya çıkan uygunsuzluklarla ve psikosoyal risklerle kuvvetli ilişkisi bilinmektedir. İç ortam kalitesini artıracak iyileştirmeler, sık görülen bu rahatsızlıkların azaltılmasına yönelik olumlu etkileri nedeniyle doğrudan halk sağlığı sorumluluğu olarak görülmelidir.

Metabolik Hastalıklar

Obezite, diyabet, alerji vb metabolik hastalıkların; psikososyal riskler, iç ortam kalitesi, besleme ve ergonomi ile ilişkisine yönelik iddialar her geçen gün artmaktadır. Bu nedenle söz konusu risklerle ilgili iyileştirmeler çalışan sağlığına olumlu etkisi nedeniyle önemlidir. Beslenme, metabolik hastalıklara doğrudan ve dolaylı etkileri nedeniyle bu iyileştirmelerin içerisinde önemli bir yere sahiptir. İş yerinde başta beslenme eğitimleri olmak üzere söz konusu riskleri yönetmeye yardımcı olacak eğitimler iş sağlığı açısından dikkate alınmalıdır.

Bulaşıcı Hastalıklar

Çok sayıda çalışanın birlikte bulunduğu ortamların bulaşıcı hastalıklar açısından çeşitli riskler içermesi doğaldır. Hava yolu ile bulaşan hastalıklar iyi havalandırılmayan çalışma ortamı için özellikle risk oluşturmaktadır. İnfluanza ve corona virus salgınları halen devam eden ve hava yolu ile bulaşan yaygın hastalıklar olarak iş sağlığı profesyonellerinin ilgi alanındadır. Etkili ve yeterli havalandırma ile ilgili rehberler iş sağlığı profesyonellerine yol gösterici olmaktadır.

Ruh Sağlığı Hastalıkları

Psikososyal risk faktörlerinin çalışan sağlığı üzerine etkileri, popülaritesi son yıllarda artan bir iş sağlığı sorunu olarak dikkat çekmektedir. Psikososyal riskler; stres aracılığı ile depresyon, kaygı bozukluğu benzeri ruh sağlığı hastalıklarının ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Çözüm yolları önerisine iş sağlığı profesyonellerinin etkisi kısıtlı olsa da iş yeri kaynaklı stresin ve yol açtığı ruh sağlığı rahatsızlıklarının varlığının tespit edilmesinde sorumlulukları önemlidir.

Göz Sağlığı Hastalıkları

Gözün ön kısmının göz yaşı ile yeterince nemlenmediği durumlarda gözde kuruluk ve batma benzeri şikayetler ortaya çıkmaktadır. Ekranlı araçlarla çalışanlarda, uzun süre ekrana bakma esnasında artan dikkat, iki göz kırpma arasında geçen sürenin kısalmasına bu da kuru göz olarak adlandırılan bu hastalığın görülmesine neden olmaktadır. Benzer bir durum; uzun süre yakına odaklanma sonucu netlik kusurlarının ortaya çıkması şeklinde de kendisini göstermektedir. Bu nedenle ekranlı araçlarla çalışma sırasında düzenli olarak ara verilmesi ve belirli aralıklarla göz muayenelerinin tekrarlanması önerilir.

İş yerinde yapılan tüm iyileştirmeler doğrudan çalışan sağlığına olumlu etkileri nedeniyle toplum sağlığı açısından önemli bir sorumluluktur. Son yıllarda hızla yaygınlığı artan evden çalışma sırasında yukarıda sözü edilen tüm sağlık sorunlarının görülmesi mümkündür. Özellikle hazırlıksız ve hızlı evden çalışmaya geçiş sonrasında söz konusu şikayetlerin sıklığı daha da artmaktadır. Bu nedenle iyi bir çalışma ortamı düzenlemesi, gerek iş yerinde gerekse evde ihmal edilmemelidir. Sağlık sorunlarının yönetilmesinde kişilere de önemli sorumluluklar düşmektedir. Özellikle doğru beslenme, spor, doğru uyku ve stresi azaltmaya yönelik çabalar fazlası ile önemlidir.